درحالی‌که اخبار منطقه‌ای حاکی از تلاش‌ها برای کاهش تنش‌های نظامی میان جمهوری اسلامی و اسرائیل است، روند صعودی قیمت‌ها در بازار ارز ایران همچنان ادامه دارد.

قیمت دلار، که از اواخر هفته گذشته در پی تحولات سیاسی و نظامی در حال افزایش است، صبح روز یکشنبه ۲۲ مهر بار دیگر به بالای ۶۲ هزار تومان رسید. این افزایش قیمت برخلاف پیش‌بینی‌هایی بود که از کنترل و کاهش قیمت‌ها در بازار ارز خبر می‌داد.

براساس گزارش‌ها، قیمت دلار در آغاز روز یکشنبه از ۶۲ هزار و ۵۰۰ تومان عبور کرد و تا ساعت ۱۱ به ۶۲ هزار و ۶۵۰ تومان رسید. این افزایش قیمت در حالی رخ داد که رسانه‌های اقتصادی ایران روز شنبه ادعا کرده بودند دخالت بانک مرکزی به متوقف کردن رشد قیمت‌ها انجامیده است.

این ادعا و همچنین باقی ماندن قیمت دلار در محدوده ۶۰ هزار تومان می‌تواند نشان‌دهنده این موضوع باشد که دولت در شرایط فعلی از فرصت تاثیر اخبار حملات نظامی احتمالی اسرائیل بر بازار ارز بهره‌برداری می‌کند و به دنبال تثبیت قیمت دلار در محدوده ۶۰ تا ۶۵ هزار تومان است.

از این رو، به نظر می‌رسد که سیاست‌های بانک مرکزی و وزارت اقتصاد بر مدیریت قیمت دلار در این محدوده متمرکز است.

دولت در آغاز به کار خود دلار را در محدوده ۵۵ تا ۵۸ هزار تومان تحویل گرفت و عبدالناصر همتی، وزیر اقتصاد، نیز ثبات در بازار ارز را یکی از اهداف اصلی وزارت اقتصاد عنوان کرد.

ولی با توجه به شرایط موجود و با توجه به عبور دلار از ۵۰ هزار تومان، سیاست دولت مدیریت قیمت و حفظ نوسان قیمت دلار در محدوده ۶۰ هزار تومان است.

منتقدان سیاست‌های اقتصادی دولت بر این باورند که در شرایطی که سفرهای مقام‌های دولتی به کشورهای منطقه با هدف کاهش تنش‌های نظامی ادامه دارد، باید شاهد کاهش قیمت ارز بود.

از سوی دیگر می‌توان شرایط بازار را این‌گونه تحلیل کرد که تداوم رشد قیمت دلار نشان می‌دهد که، برخلاف ادعای رسانه‌های اقتصادی، مدیریت بازار ارز همچنان فراتر از توان بانک مرکزی است و اخبار مربوط به پاسخ احتمالی اسرائیل کماکان بر بازار تاثیرگذار است.

منتقدان شاهد این فرضیه‌شان را جهش قیمت‌ها در بازار ارز در روز چهارشنبه می‌دانند که پس از انتشار خبر حمله اسرائیل در ۷۲ ساعت آینده رخ داد.

علاوه بر این به نظر می‌رسد که سیاست دولت در نزدیک کردن قیمت دلار مرکز مبادله با قیمت دلار آزاد در شرایط فعلی شکست خورده است.

روز یکشنبه، قیمت دلار در مرکز مبادله از مرز ۵۰ هزار تومان عبور کرد و به ۵۰ هزار و ۶۱ تومان رسید. قیمت حواله دلار نیز به ۴۷ هزار و ۹۰۵ تومان رسید.

شرایط فعلی بازار ارز در ایران نشان‌دهنده ناپایداری در مدیریت قیمت‌ها است و این وضع می‌تواند پیامدهای قابل توجهی برای اقتصاد کشور و زندگی روزمره مردم داشته باشد.

استمرار تنش‌های نظامی و اخبار آن، همراه با سیاست‌های اقتصادی دولت، بر نوسانات ناگهانی قیمت ارز در آینده نیز موثر خواهد بود.

چالش‌های بانک مرکزی در مدیریت بازارهای مالی

مسئله دیگری که توان مدیریت هدفمند بانک مرکزی بر بازار را زیر سؤال می‌برد وضعیت قیمت‌ها در بازار طلا و سکه است.

در اواخر هفته گذشته، قیمت سکه امامی در بازار طلا، با افزایش مجدد، از محدوده ۵۰ میلیون تومان عبور کرد. با این حال، ثبت این رکورد تاریخی با آغاز فعالیت بازار در روز شنبه متوقف شد و روز یکشنبه قیمت سکه امامی به ۴۹ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان بازگشت، اما این قیمت در مقایسه با ده روز گذشته همچنان روندی صعودی داشته است.

به باور کارشناسان، اگر نرخ دلار در محدوده ۶۲ تا ۶۵ هزار تومان باقی بماند، عبور مجدد قیمت سکه امامی از قیمت ۵۰ میلیون تومان کاملا امکان‌پذیر خواهد بود.

این پیش‌بینی در حالی مطرح می‌شود که برگزاری حراج‌های سکه که آخرین نوبت آن در ۱۸ مهرماه با تخصیص شش هزار و ۲۱۱ قطعه سکه طلا انجام گرفت، تاثیر چندانی بر قیمت‌ها نداشته است.

این امر نشان می‌دهد که سیاست مدیریت قیمت ازطریق عرضه ارز و طلا دیگر اثری بر کاهش قیمت در بازارهای مالی ندارد.

رئیس اتحادیه طلا و جواهر تهران روز شنبه ۲۱ مهرماه اعلام کرد که حباب قیمت سکه با ۴۰۰ هزار تومان افزایش در قیاس با هفته گذشته به ۹ میلیون و ۷۰۰ هزار تومان رسیده است و همچنین رشد قیمت‌ها در بازار ارز در کنار تحولات منطقه‌ای، مهم‌ترین عامل موثر بر وضعیت بازار تا پایان هفته جاری خواهد بود.

وضع بازار پرتلاطم بورس

در این میان، سیاست محدودیت دامنه نوسان در بازار بورس شاید تنها سیاست موفق در بازارهای مالی به شمار آید.

روز یکشنبه بورس با رشد ۱۴ هزار و ۵۱۳ واحدی شاخص کل به کانال دو میلیون و ۱۱۴ هزار و ۲۱۲ واحد رسید. با این حال، رشد ارزش شاخص کل، با در نظر گرفتن روند سه‌ماهه گذشته بورس، چندان امیدوارکننده نیست.

در سه ماه گذشته، عملکرد کلی بازار با احتساب رشد موقت بازار در روزهای محدود، همچنان به سمت روزهای ریزش بازار پیش رفته است و این شرایط نمی‌تواند افزایش ارزش در روز یکشنبه را به عاملی پایدار برای بازگشت سرمایه‌های خارج‌شده از بازار در دو سال گذشته تبدیل کند.

بازارهای مالی ایران در هفته‌های اخیر کاملا تابع اخبار تحولات منطقه‌ای بوده‌اند و به نظر می‌رسد این روند تا مشخص‌شدن سرانجام تقابل کلامی مقام‌های جمهوری اسلامی و دولتمردان اسرائیلی ادامه خواهد داشت.

وضعیت فعلی به التهاب مجموعه بازارهای مالی ایران منجر شده است که تاثیر آن را می‌توان در رکود حاکم بر بازارهای جانبی مانند بازار موبایل، مسکن، خودرو، لوازم الکترونیکی و لوازم‌خانگی مشاهده کرد.

وضعیت فعلی بازارهای مالی در ایران نشان‌دهنده چالش‌های جدی بانک مرکزی و دولت در مدیریت قیمت‌ها و کنترل نوسانات است.

افزایش قیمت‌ها در بازار ارز و طلا، به همراه موفق نبودن سیاست‌های اقتصادی، شرایط دشواری را برای مردم و فعالان اقتصادی به وجود آورده است. از این رو، ادامه این شرایط عواقب نامطلوبی برای ثبات اقتصادی کشور دارد و نیاز به بازنگری در سیاست‌های اقتصادی و مالی امری ضروری است.